شک مرکبشک مرکب در مقابل شک بسیط یکی از اقسام شک است که در اصول فقه از آن بحث شده است. ۱ - معنای اصطلاحی شک مرکبشک مرکب شک ترکیب یافته از چند شک را می‌گویند ۲ - محل بحث از شک مرکباز احکام آن در باب صلات سخن گفتهاند. شک مرکب در برابر شک بسیط به شکى اطلاق مىگردد که از دو یا چند شک ترکیب یافته که حکم هر یک از آنها به تنهایى در روایات بیان شده، اما به صورت ترکیبى بیان نشده است؛ بدین جهت فقها از آن بحث کرده و گفتهاند: چنانچه شک مرکب از شک صحیح و باطل ترکیب یافته باشد، محکوم به بطلان است؛ اما اگر از دو شک صحیح ترکیب یافته باشد، مانند شک میان دو، چهار و پنج که ترکیب یافته از شک میان دو و چهار، و چهار و پنج است، آیا مرجع روایات مربوط به شک میان دو و چهار است- که حکم آن بنا گذاشتن بر چهار و خواندن نماز احتیاط است- یا روایات مربوط به شک میان چهار و پنج- که حکم آن بنا گذاشتن بر چهار و به جا آوردن سجده سهو است- و در نتیجه بنابر چهار گذارده و دو رکعت نماز احتیاط و دو سجده سهو به جا آورده مىشود، یا شک مرکب به جهت مطرح نشدن آن در روایات و عدم شمول اطلاق دلیل نسبت به آن محکوم به بطلان است؟ مسئله اختلافى است. بنابر قول نخست، شک ترکیب یافته از شکهاى صحیح، محکوم به صحت است و به وظایف مربوط، عمل مىشود، زیرا در حقیقت شک مرکب به دو شک بسیط انحلال پیدا مىکند که در هر کدام حکم همان شک جارى مىگردد. [۳]
مستند العروة (الصلاة) ج۶، ص۱۹۸-۲۰۱.
۳ - پانویس
۴ - منبعفرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت علیهم السلام ج۴، ص۷۱۰. |